Varroa destructor
De Varroa destructor is een massaal voorkomende parasiterende mijt op de honingbij Apis mellifera. De mijt is in 1983 voor het eerst in Nederland waargenomen. Sindsdien heeft deze zich over vrijwel alle bijenvolken verspreid. De varroamijt kan zo massaal in een bijenvolk voorkomen dat het wordt verzwakt, niet in staat is een goede winterpopulatie te ontwikkelen en sterft. Vaak al voor de winter zijn intrede doet.
Imkers houden de varoamijt verantwoordelijk voor de grootschalige wintersterfte onder bijenvolken. Beperkte dracht, met name in de periode dat het wintervolk tot ontwikkeling moet komen, en het grootschalig gebruik gewasbeschermingsmiddelen geven verzwakte volken de nekslag.
Er wordt hard gewerkt met selecteren van bijen die zich kunnen verweren tegen de mijt. Deze zogenaamde VSH bijen (Varro Sensitive Hygiene) zijn in staat broed (larven) waarop de mijt zich voortplant te herkennen en te ruimen. Daarmee houdt het volk doorlopend zelf het aantal mijten in een volk op een laag niveau. Het VSH gedrag is verankerd in de genen. De koningin geeft die genen door aan de werksters.
De selectie op VSH-bijen gaat steeds verfijnder en beter. Er wordt goed progressie geboek. Het duurt nog een flink aantal jaren voor iedere imker over bijen met de VSH eigenschappen kan beschikken. Tot die tijd moeten imkers via een uitgekiende methode en met behulp van een aantal nnatuurlijke bestrijdingsmiddelen de besmettings binnen het volk op een aanvaardbaar laag niveua zien te krijgen en te houden.
Bestrijding
De varroamijten zijn (nog) niet weg te denken uit de bijenvolken. Een veel gebruikte methode voor het reduceren van de hoeveelheid parasieten in de volken, de drietrapsbehandeling, staat uitvoerig beschreven in de brochure Effectieve bestrijding van varroa van bijen@wur, gratis te downloaden.
De drietrapsbehandeling omvat:
- Voorjaar – laten ontwikkelen en vervolgens wegnemen darrenbroed;
- Juli-september – behandelen met mierenzuur, thymolproducten of een samengesteld product;
- December – eenmalig druppelen met oxaalzuuroplossing rond de korste dag.
Varroa sensitieve hygiëne (VSH)
Een meer gevorderde manier van Varroabestrijding is door middel van teelt actief te selecteren op Varroa resistentie van de bijen. Verschillende onderzoekers in binnen- en buitenland zijn bezig om bijenvolken te creëren die resistent zijn voor de mijt.
Een mooi voorbeeld uit eigen land is het werk van Arista Bee Research.
Het onderzoek naar Varroa resistentie bij honingbijen is in volle gang en er worden hoopvolle resultaten geboekt. Voor beginnende imkers is het om de drietrapsbehandeling van Bijen@wur aan te houden.
Winter-APK voorkomt onnodige sterfte
Bewezen is dat sterke volken inwinteren onnodige wintersterfte voorkomt. Is volk te zwak – minder dan 5000 bijen – dan is verenigen een oplossing om de hoeveelheid bijen op niveau te krijgen.
Bij een aantal van 5 of 6 straatjes in een spaarkast spreken we van een middelmatig sterk volk. Bij meer dan 6 straatjes van een sterk volk en bij minder 5 straatjes van een zwak volk. Deze winter APK-check heeft een redelijk voorspellend karakter op de winteroverlevingskansen van een volk.
Bij minder dan 5 straatjes is het geadviseerd om zwakke volken samen te voegen.
