De winterjas wordt tevoorschijn gehaald

Eergisteren voelde het nog zomerswarm aan, vandaag is het ineens 10 graden kouder en worden we weer getrakteerd op normale temperaturen voor deze tijd van het jaar. De herfst doet plotseling zijn intrede en de bijen reageren direct op de nachtelijke afkoeling hier lokaal naar 3 tot 4 graden.

Toen ik vanmorgen mijn dagelijkse rondje deed en de mijtenval bij 18 volken bekeek, was het opvallend rustig bij de vliegopeningen. Op de schuifladen kon ik ook de eerste activiteiten zien van wespen of spitsmuizen. Die verraden hun aanwezigheid met afgeknaagde vleugeltjes en bijenpootjes. Hoog tijd dus om de vliegopeningen te verkleinen. De ronde vliegopeningen in mijn topkasten zijn verkleind, zodat muizen geen toegang meer hebben, echter bijen nog wel. Bij 12 graden en een zonnetje wordt er in de middag nog steeds stuifmeel van de klimop gehaald, vooral in die volken die nog over open broed beschikken.

Nieuwsgierig geworden door de afwezigheid van vliegende bijen keek ik even onder een paar kastdaken. Het is duidelijk te zien, dat het vannacht en vanochtend koud was, de winterjas was weer aangetrokken, een wonderlijk schouwspel van terugtrekkende bijen. De hoeken van de kast worden verlaten en langzaam trekken ze zich meer terug naar een bolvorm van bijen.

De clustervorm is zeer flexibel en variabel. Bij stijgende temperaturen lost de bolvorm binnen enkele uren weer op. Een fascinerend beeld van hoe het superorganisme door samenwerking van de individuen zich beschermd weten tegen het binnendringen van de kou.

Ben Som de Cerff, docent bijenteelt en hobby-imker